Jak zapisywać liczebniki? Oto jest pytanie : ) Poprosił mnie kiedyś autor
o wszystkie liczebniki słownie, bo słyszał, że tak powinno się postępować
w beletrystyce. Przy dużych liczbach to horror! Ale miał rację : ) Znalazłam kilka odpowiedzi poradni językowej PWN.

 
Ogólna zasada jest taka, aby w tekstach beletrystycznych zapisywać liczby słowami, a w tekstach niebeletrystycznych używać słów do zapisu małych liczb (np. 0–9 albo 0–99, albo nawet 0-999), a cyfr do zapisu dużych liczb. Jeżeli jednak liczby małe i duże występują w jednym akapicie i stanowią element zestawienia lub porównania, to zapisuje się je jednorodnie, zwykle cyframi, np. „Trzy fazy tego projektu mogą zająć 8, a nawet 10 lat”, a nie „Trzy fazy tego projektu mogą zająć osiem, a nawet 10 lat”. Liczba, o której mowa na początku zdania, została zapisana słownie nie tylko dlatego, że nie jest zestawiana z dwiema pozostałymi, ale przede wszystkim dlatego, że nie rozpoczyna się zdania liczbą zapisaną cyframi. Zasady te oraz przykłady przytoczyłem za Edycją tekstów A. Wolańskiego. Nie wyczerpują one zagadnienia, warto więc, aby poszukał Pan tam dalszych szczegółów, zob. rozdział 6: Liczby i numery.

Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski

W odpowiedzi poniżej zaś profesor Bańko sugeruje większą dowolność.

Czy istnieje jakaś zasada dotycząca sposobu zapisu liczebników, rozstrzygająca, kiedy należy zapisać je słownie, kiedy zaś cyframi?

Wielocyfrowych liczb raczej nie zapisuje się słownie z oczywistych powodów. Z kolei liczby jednocyfrowe wyglądają w tekście dość osobliwie, jeśli są nieliczne; lepiej wtedy zapisywać je słowami. Jeżeli jednak liczb w tekście jest dużo, to nawet jednocyfrowe liczby będziemy chętnie pisać słowami – po pierwsze dla skrótu, po drugie dlatego, że jeśli w jakimś tekście jest dużo liczb, to prawdopodobnie są one ważne i warto je wyróżnić przez zapis cyfrowy.
Tego wszystkiego jednak nie się nazwać „regułą”, bo ogólnej reguły rządzącej wyborem słów albo cyfr po prostu nie ma. Wiele zależy od rodzaju tekstu oraz intencji autora.

Mirosław Bańko

Dzień dobry.
Mam pytanie o to, jak zapisywać liczby w tekście, np. w artykule zawierającym pewne dane liczbowe, ale nie w nadmiarze. Jednocyfrowe zapisuję z reguły słownie (cyfry pozostawiam np. w wyliczeniach 1-5 owiec, 8 psów), a dłuższe – cyframi, ale pełne setki – zazwyczaj słownie.
Czy popełniam błąd, mieszając rodzaje zapisu? I czy jest tutaj jakaś dobra zasada?

Małgorzata

Zasady – dobre zasady – zapisu liczb w tekstach niebeletrystycznych (literaturze naukowej, fachowej, poradnikowej, w gazetach, czasopismach itd.) są zasadniczo trzy:

1. Zapis cyfrowy wszystkich liczb, np. „Co najmniej 26 osób, w tym 4 dzieci, zginęło w Moskwie wskutek zawalenia się dachu parku wodnego. Ponad 110 osób odniosło obrażenia. Do szpitali trafiło 17 rannych dzieci. W rejonie katastrofy przebywało ok. 420 osób, na terenie całego kompleksu — 100”.
2. Zapis słowny liczb od 0 do 9 połączony z zapisem cyfrowym liczb od 10 wzwyż, np. „Sprzedaż prowadzono w ośmiu miastach”, ale: ”Zaproszenie rozesłano do 12 osób”.
3. Zapis słowny liczb od 0 do 99 połączony z zapisem cyfrowym liczb od 100 wzwyż, np. „W klasie było trzydzieścioro troje dzieci”, ale: „Samochód jechał z prędkością ponad 120 kilometrów na godzinę”.

Niezależnie od stosowania zasady 2. lub 3. w tekstach niebeletrystycznych zapis cyfrowy otrzymują zazwyczaj wszystkie:
1) liczby oznaczające dzień i rok lub dzień, miesiąc i rok w datach kalendarzowych, np. 15 kwietnia 1973, 12.03.2001, 13 IX 1939;
2) liczby oznaczające godzinę lub godzinę i minuty w zapisie czasu dnia, np. 16.45, 17.09;
3) liczby poprzedzające nazwy jednostek miar, np. 2,54 centymetra, 0,45 kilograma, 0,9 tony;
4) liczby poprzedzające nazwy jednostek monetarnych, np. 10 dolarów, 250 euro;
5) liczby oznaczające procenty i promile, np. 0,25 proc., 12 procent, 1 promil;
6) liczby oznaczające temperaturę, np. −3 stopnie Celsjusza;
7) liczby oznaczające paragrafy, np. paragraf 24 kodeksu karnego, w par. 3 k.p.a.;
8) liczby oznaczające numery tomów, zeszytów, rozdziałów i stron publikacji, np. tom 3, rozdział 1, strona 83.
 
Bezwzględnie zapis cyfrowy otrzymują liczby występujące w sąsiedztwie oznaczeń, skrótów, skrótowców, symboli i znaków specjalnych, np. 1,6 km kw., 28,34 g, 60 USD, 73%, 30°C, w § 24 k.k.

Adam Wolański

Pozdrawiam serdecznie, Grażyna